Jak się mają nasze 200- letnie topole?

Podczas ostatniego weekendu diagnostyką zostały objęte wiekowe topole, którą przeprowadził dendrolog Ernest Rudnicki z Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego.

Prace zleciła gmina Stalowa Wola na wniosek swoich mieszkańców. Badania zostały wykonane na trzech topolach tj.: białej „Pławiance”, która jest już pomnikiem przyrody (znajduje się na błoniach nadsańskich), czarnej „Zasańskiej” (znajdującej się przy ogrodach działkowych za Sanem) oraz na drugiej białej topoli „Przy moście” (zlokalizowanej przy moście na Sanie w kierunku Pysznicy). Są to drzewa bardzo stare co potwierdziły próbki pobrane świdrem z wnętrza drzewa.

Dla najstarszej topoli wiek szacuje się na około 200 lat, młodsze są w wieku około 180 i 120 lat. W związku z tym, że najczęstszym powodem złamania lub przewrócenia drzewa jest zgnilizna pnia, w celu określenia ryzyka wykonano również badanie tomografem dźwiękowym. Tomograf dźwiękowy składa się zazwyczaj z 5 do 20 sensorów. Są one rozmieszczane równo dookoła obwodu pnia. Sensory wykrywają fale dźwiękowe generowane poprzez uderzenie młotkiem i rozchodzące się w poprzek drewna. Zebrane dane pokazały w jakim stanie jest pień, jak wpływają na drzewo warunki atmosferyczne (np. silny wiatr), gdzie należy dokonać redukcji korony itd. Jednak na ostateczne wyniki trzeba poczekać, ponieważ zebrane dane i obrazy muszą zostać opracowane, a na ich podstawie zostanie wykonana ekspertyza. W ramach prowadzonych badań wykonano również ocenę wizualną drzew. Chodzi o widoczne wady drzewa w poszczególnych jego częściach takich jak: strefa korzeniowa, odziomek, pień, nasada korony, konary, gałęzie, pędy, liście oraz pomiary ich obwodów czy wysokości. Podczas badań obecni byli członkowie grupy „Stalowa Wola Przyroda” oraz Stowarzyszenia „Nasze Miasto”, którzy pierwszy raz byli świadkami takich badań, a także największa orędowniczka topoli w Stalowej Woli pani Elżbieta Matysiak. To dzięki staraniom pani Eli najwyższa topola ze Stalowej Woli, „Pławianka”, została uznana za pomnik przyrody oraz stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych drzew w kraju. Na temat stalowowolskich topoli pojawiły się również wzmianki w literaturze przyrodniczej.

Drzewa, które zostały objęte diagnostyką:

Wykonane badania topól pozwolą określić ocenę ryzyka, ich kondycję. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów i zebranych danych będzie można zaplanować dla nich odpowiednie zabiegi, które „ustabilizują” drzewa i wpłyną na ich żywotność. Być może zostaną wykonane na przedwiośniu przez Ernesta Rudnickiego.

- Na terenie gminy Stalowa Wola rosną topole, które stanowią unikatowe okazy w obrębie ich gatunku tj. biała i czarna. Są one umiejscowione głównie na terenach nadsańskich, gdzie nie kolidują bezpośrednio z aglomeracją miejską i nie stanowią zagrożenia dla uczestników ruchu w ciągach komunikacyjnych. W związku z tym te kandydatury, które zostały zgłoszone już 2 lata temu, według opinii naszej i dendrologa, zasługują na status pomnika przyrody. Posiadamy unikatowe okazy w skali kraju czy Europy, co nabiera szczególnego znaczenia dla walorów przyrodniczych naszego regionu. Myślę, że warto w nieodległej przyszłości ustabilizować te drzewa, aby jeszcze długo cieszyły oczy mieszkańców- mówi Łukasz Banasik, prezes stowarzyszenia „Nasze Miasto”.

Wspomniane topole, jak mówią przyrodnicy, są ważnym elementem szeroko rozumianej architektury naszego krajobrazu, ale topola jako gatunek, wciąż jest przez wiele osób uważana za chwast czy alergen. Według stalowowolskich orędowników drzew wpływ mają na to wciąż pokutujące stereotypy, niewłaściwe nasadzanie tych drzew w miastach w okresie PRL- u oraz brak podstawowej wiedzy o tych drzewach wśród mieszkańców.