Znaki bezpieczeństwa - co warto wiedzieć?

Znaki bezpieczeństwa to szeroka kategoria znaków, dzięki którym można w sposób maksymalnie czytelny i skuteczny opisać przestrzeń wokół nas. W zależności od rodzaju znaku, może on zakazywać, nakazywać, ostrzegać lub informować.

Gdzie stosuje się znaki bezpieczeństwa

Znaki bezpieczeństwa są obowiązkowym elementem systemów bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej w budynkach użyteczności publicznej, szkołach, instytucjach kulturalnych i zakładach pracy (tutaj stosuje się ponadto szczególny rodzaj znaków bezpieczeństwa - tzw. znaki BHP). Ich głównym zadaniem jest informowanie użytkowników - pracowników, uczniów, klientów, a nawet przypadkowych przechodniów - o zagrożeniach występujących na danym terenie. Pracodawca ma obowiązek nie tylko zadbać o oznakowanie podległego sobie terenu widocznymi znakami bezpieczeństwa. Jego obowiązkiem jest także zapewnienie pracownikom informacji dotyczące ich stosowania. Innymi słowy, pracownik musi być poinformowany o znaczeniu sygnałów i znaków bezpieczeństwa, musi znać zasady zachowania się, gdy natknie się na konkretny sygnał lub znak, a także musi wiedzieć jakie są konsekwencje nieprzestrzegania ustalonych zasad postępowania. Wszystkie te informacje powinien zdobywać podczas szkoleń wstępnych i okresowych.

Podstawowy podział znaków bezpieczeństwa

Znaki bezpieczeństwa dzieli się najogólniej na cztery podstawowe kategorie:

• znaki zakazu (białe koło z czerwoną obwódką i czarnym, przekreślonym na czerwono piktogramem),

• znaki nakazu (niebieskie koło z białym piktogramem),

• znaki ostrzegawcze (żółty trójkąt z czerwoną obwódką i czarnym piktogramem),

• znaki informacyjne[/b] (zielony kwadrat z białą obwódką i białym piktogramem).

Wszystkie rodzaje znaków bezpieczeństwa mogą być bez opisu lub z opisem, który pozwala doprecyzować informację zawartą na znaku. Komunikat powinien być maksymalnie zwięzły, krótki i prosty. Może zawężać znaczenie albo wskazywać ramy przestrzenne bądź czasowe obowiązywania zakazu/nakazu.

Znaki bezpieczeństwa dzieli się ponadto na trzy kategorie, w ramach których mogą znajdować się zarówno znaki zakazu i nakazu, jak i znaki ostrzegawcze i informacyjne:

• znaki BHP (znaki zgodne z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowane obowiązkowo przez pracodawców we wszystkich miejscach pracy),

• znaki ewakuacyjne (wyznaczające najkrótsze, bezpieczne drogi ewakuacyjne z pomieszczeń i budynków oraz wskazujące umiejscowienie najważniejszych elementów systemu ewakuacji i sposobu ich użytkowania),

• znaki przeciwpożarowe (znaki stosowane w ramach systemów ppoż - zarówno znaki ewakuacyjne, jak i znaki zakazu oraz znaki ostrzegawcze).

Przepisy dotyczące stosowania znaków bezpieczeństwa

W Unii Europejskiej minimalne wymagania dotyczące stosowania znaków bezpieczeństwa określa Dyrektywa 92/58/EWG w sprawie minimalnych wymagań dla zapewnienia znaków bezpieczeństwa i/lub higieny pracy. Postanowienia tej dyrektywy zostały przeniesione do prawa polskiego na mocy rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy [Obwieszczenie Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2003 r., w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 169 Poz 1650)].

Szczegółowe wymagania dotyczące barw, znaków i sygnałów bezpieczeństwa zawarte są w Polskich Normach:

• PN-93/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.

• PN-92/N-01252 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.

• PN-92/N-01256/01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa.

• PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.

• PN-N-01256-5:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach przeciwpożarowych.

• PN-N-01256-4:1997 Znaki bezpieczeństwa Techniczne środki przeciwpożarowe.

• PN-EN-61310-1:2000 Maszyny. Bezpieczeństwo. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych.

• PN-EN-457:1998 Maszyny. Bezpieczeństwo. Dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa. Wymagania ogólne, projektowanie i badania.

• PN-88/E-08501 Urządzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczeństwa.

• PN-74/T-06260 Źródła promieniowanie elektromagnetycznego. Znaki ostrzegawcze.

• PN-79/J-08002 Źródła promieniowania jonizującego. Znaki ostrzegawcze.

Zasady stosowania znaków bezpieczeństwa

Liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa powinna być uzależniona od wielkości terenu, na którym są one stosowane oraz od rodzajów i poziomu występujących zagrożeń. Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe. Wszystkie stałe i czasowe znaki bezpieczeństwa muszą być odpowiednio widoczne i czytelne. Należy zadbać o to, żeby ich czytelność i widoczność nie była zmniejszana przez umieszczenie zbyt wielu znaków blisko siebie, zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku, a także niewystarczającą liczbę znaków lub oraz ich nieodpowiednie umiejscowienie.

UWAGA: Jeśli zdolność słyszenia lub widzenia pracowników jest ograniczona, w szczególności w związku ze stosowaniem środków ochrony indywidualnej, znaki i sygnały bezpieczeństwa powinny być dostosowane do możliwości percepcyjnych pracowników.

W przygotowaniu artykułu pomógł TECHEM S.A. - firma od lat zajmująca się produkcją i dystrybucją artykułów BHP https://sklep.techemznaki.pl/rodzaje-znakow-bezpieczenstwa