Pamięć, która zobowiązuje. 44 lata od tragicznych wydarzeń w kopalni Wujek

W Zaleszanach odbyły się obchody 44. rocznicy pacyfikacji Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” – jednego z najbardziej dramatycznych i symbolicznych wydarzeń okresu stanu wojennego. Uroczystość stanowiła wyraz pamięci o wszystkich ofiarach tamtych dni, a także hołd dla górników, którzy w grudniu 1981 roku podjęli strajk w obronie podstawowych wartości i zapłacili za swój sprzeciw najwyższą cenę.

Pacyfikacja strajku w katowickiej kopalni „Wujek” miała miejsce 16 grudnia 1981 roku, kilka dni po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. Brutalna interwencja sił Milicji Obywatelskiej, wojska oraz Plutonu Specjalnego ZOMO doprowadziła do użycia ostrej amunicji wobec strajkujących górników. W wyniku tych działań zginęło dziewięciu pracowników kopalni, 23 osoby zostały ranne. Ranni byli również funkcjonariusze i żołnierze biorący udział w akcji – łącznie 41 osób, w tym 11 ciężko. Instytut Pamięci Narodowej określa te wydarzenia jako najkrwawszą pacyfikację w czasie stanu wojennego.

Powiat Stalowowolski podczas uroczystości w Zaleszanach reprezentowali starosta stalowowolski Janusz Zarzeczny, wicestarosta Stanisław Sobieraj oraz radny Rady Powiatu Stalowowolskiego Damian Biały. Obchody rozpoczęły się Mszą Świętą odprawioną w intencji pomordowanych górników, ich rodzin oraz wszystkich, którzy w okresie stanu wojennego doświadczyli represji. W wydarzeniu uczestniczyła również córka zamordowanego 16 grudnia 1981 roku Bogusława Kopczaka – pani Katarzyna Stachelczyk wraz z małżonkiem, co nadało uroczystości szczególnie osobisty i poruszający charakter.

Po zakończeniu liturgii uczestnicy udali się na cmentarz. Po odśpiewaniu hymnu państwowego, przemówieniu wójta gminy Zaleszany Pawła Gardego oraz wspólnej modlitwie, odczytany został apel pamięci. Chwilę zadumy podkreśliła salwa honorowa oddana przez żołnierzy. Asystę honorową Wojska Polskiego wystawił 18. Pułk Saperów w Nisku. Następnie delegacje samorządowe, przedstawiciele instytucji oraz organizacji społecznych złożyły wieńce i kwiaty przy tablicy upamiętniającej „Dziewięciu z Wujka”.

Starosta stalowowolski Janusz Zarzeczny podkreślił znaczenie pielęgnowania pamięci o wydarzeniach z grudnia 1981 roku jako ważnego elementu wspólnej odpowiedzialności za historię. Zwrócił uwagę, że rocznice takie jak ta skłaniają do refleksji nad konsekwencjami przemocy oraz nad wartością solidarności i poszanowania ludzkiej godności.

W podobnym tonie wypowiedział się również wicestarosta stalowowolski Stanisław Sobieraj, wskazując na znaczenie lokalnych inicjatyw upamiętniających wydarzenia o ogólnopolskim charakterze.

Dalsza część uroczystości odbyła się w Gminnym Ośrodku Kultury w Zaleszanach. Program artystyczny był elementem towarzyszącym obchodom rocznicowym i nawiązywał do wydarzeń z grudnia 1981 roku. Uczestnicy wysłuchali poezji w wykonaniu pana Jana Piskały, a całość dopełniła oprawa muzyczna w wykonaniu Gminnej Orkiestry Dętej.

W tym roku, po kilkuletniej przerwie, obchodom rocznicowym towarzyszył także Bieg Górnika, który odbył się po raz piąty na terenie gminy Zaleszany. Wydarzenie to stanowiło symboliczne połączenie aktywności sportowej z pamięcią historyczną. W biegu udział wzięli zawodnicy Stalowowolskiego Klubu Biegacza, Klubu Biegacza „Wiatr” z Tarnobrzega, Klubu Biegacza „Harpagan” z Tarnobrzega, a także biegacze niezrzeszeni. Główne nagrody ufundował Rafał Jarosz, natomiast nagrody rzeczowe zapewnił Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl.

Obchody 44. rocznicy pacyfikacji Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Zaleszanach były czasem wspólnej refleksji i zadumy. Stały się również okazją do przypomnienia, że pamięć o tragicznych wydarzeniach z grudnia 1981 roku pozostaje istotnym elementem budowania odpowiedzialnej i świadomej wspólnoty.