Ból nerki – jak go rozpoznać i co może oznaczać? Jakie badania wykonać?

Nerki to parzyste narządy, występujące po obu stronach ciała, na wysokości dolnej krawędzi żeber. Są głównym elementem układu moczowego – to właśnie one odpowiadają między innymi za filtrowanie zbędnych produktów przemiany materii z krwi, a także za wydalanie ich w wytworzonym moczu. W obrębie nerek mogą rozwinąć się różne schorzenia – od stanów zapalnych, aż po nowotwory – powodując dolegliwości bólowe. Jak rozpoznać ból nerek i odróżnić go od bólu kręgosłupa czy bólu mięśni? W którym miejscu lokalizują się dolegliwości w przypadku choroby nerek i jakie mają natężenie?

Ból nerki – jakie badania na nerki z krwi i badania obrazowe można wykonać?

Ból nerek (którego charakter opisujemy w dalszej części artykułu) zawsze powinien być skonsultowany z lekarzem. Wśród badań, które pomogą ustalić jego źródło wyróżnia się między innymi badania laboratoryjne, wykonywane często w ramach tak zwanych pakietów nerkowych (https://www.alab.pl/pakiet/pakiet-nerkowy), obejmujących zarówno badania parametrów z krwi, jak i badanie moczu. Oprócz tego, w diagnostyce chorób nerek, istotne jest przeprowadzenie badania obrazowego – najczęściej w formie USG nerek. Jeśli zachodzi taka potrzeba, pacjent jest kierowany na dalsze badania i testy, wspierające różnicowanie i postawienie diagnozy (w tym na RTG odcinka lędźwiowego kręgosłupa, tomografię komputerową czy na rezonans magnetyczny).

Ból nerki – przyczyny i rodzaje. Jak sprawdzić, czy to ból nerki?

Jednostronny ból nerki lewej lub jednostronny ból nerki prawej, o dużym natężeniu i nagłym początku, może wskazywać na atak kolki nerkowej. Jest to najbardziej typowy rodzaj bólu związany z dysfunkcjami omawianego narządu, spowodowany przedostaniem się kamienia nerkowego lub jego fragmentu do moczowodu. Taka sytuacja ma konsekwencje w postaci drażnienia ściany moczowodu i/lub uszkodzenia błony śluzowej obecnej w moczowodzie, a także powoduje wzrost ciśnienia w miedniczce nerkowej. Tego rodzaju ból zawsze wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.

W rzadkich przypadkach u pacjentów obserwuje się tępy, stały ból nerek o niskim natężeniu – może być on spowodowany zakażeniem układu moczowego, pojawieniem się patologicznych zmian strukturalnych w nerkach (guzy, nowotwory, torbiele), a także zapaleniem nerek. Niemniej, należy pamiętać o tym, że zazwyczaj w przebiegu wymienionych schorzeń nie dochodzi do dolegliwości bólowych w obrębie nerek.

Jak sprawdzić, czy ból w okolicach kręgosłupa lędźwiowego pochodzi od nerek, a nie od kręgosłupa czy urazu mięśniowego? Przede wszystkim ból nerkowy ma raczej stałe natężenie i jedno umiejscowienie (w przypadku kolki nerkowej może dodatkowo promieniować do pachwiny), podczas gdy ból kręgosłupa lub mięśni łagodnieje lub nasila się w konkretnych pozycjach. Oprócz tego bólom nerek zwykle towarzyszą inne, charakterystyczne dla nieprawidłowości w układzie moczowym objawy (zostały one opisane poniżej), które nie pojawią się przy bólu pleców i bólach mięśniowych czy powiązanych z urazami dolnego odcinka kręgosłupa.

Ból nerki – objawy towarzyszące. Co powinno zaniepokoić pacjenta?

Jeszcze jednym aspektem, który pozwala rozróżnić ból nerki od bólu pleców czy od bólu mięśniowego, są dolegliwości charakterystyczne dla nieprawidłowości zachodzących w układzie moczowym. Mowa tu przede wszystkim o:

• uczuciu niepełnego opróżnienia pęcherza, uczuciu parcia na pęcherz z jednoczesną niemożnością oddania moczu, bólu w dole brzucha w trakcie mikcji o charakterze tępym lub kłującym;

• zmianie zabarwienia moczu – zwłaszcza na czerwony lub bordowy (co może świadczyć o obecności krwi), a także zmianie konsystencji moczu (może on być zauważalnie bardziej gęsty, mętny czy nawet pieniący się);

• stanie podgorączkowym lub gorączce, uczuciu osłabienia organizmu.

W przypadku pojawienia się wymienionych powyżej objawów współistniejących wraz z bólem nerkowym, jak najszybciej należy udać się do lekarza w celu przeprowadzenia diagnostyki problemu i – w razie takiej potrzeby – dobrania właściwego leczenia.

Źródła:

1. K. Banaszczyk, Zapalenie nerek – objawy, przyczyny, rodzaje, diagnostyka i leczenie [w:] sklep.alablaboratoria.pl, dostęp: 14.11.2024

2. Dr n. med. R. Drabczyk, Bóle pochodzenia nerkowego [w:] Medycyna Praktyczna, 30.08.2013

3. M. Wiercińska, Ból nerek – przyczyny, gdzie bolą chore nerki [w:] Medycyna Praktyczna, 11.04.2023

4. Dąbrowski, Układ pokarmowy w chorobach nerek [w:] podyplomie.pl, dostęp: 14.11.2024

5. Renke, B. Rutkowski, Układ nerwowy w przewlekłej chorobie nerek [w:] podyplomie.pl, dostęp: 14.11.2024

6. Ficek, J. Chudek, Przewlekła choroba nerek jako czynniki zwiększający ryzyko neurotoksycznego działania leków oraz metody wykrywania polekowych uszkodzeń nerek [w:] Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 4

7. Graczyk, M. Krajnik, Stosowanie analgetyków nieopioidowych a przewlekła choroba nerek [w:] Medycyna Paliatywna w Praktyce 2013, tom 7, nr 3-4

8. Dr n. med. R. Drabczyk, Kolka nerkowa – przyczyny, objawy i leczenie. Jak zachować się w przypadku ataku kolki nerkowej? [w:] Medycyna Praktyczna, 15.03.2022

9. Duława, Czynniki rozwoju kamicy nerkowej [w:] Forum Nefrologiczne 2009, tom 2, nr 3

Artykuł sponsorowany