Co wspólnego mają: brexit, plażing i jesieniara?

W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Stalowej Woli odbyła się V edycja konkursu pt. „Polszczyzna bez tajemnic – ile wiesz o swoim języku”. Wydarzeniu towarzyszył wykład otwarty dr Agaty Hąci, która opowiadała o zmianach w języku polskim oraz nowych słowach, które się w nim pojawiają.

Organizatorem konkursu był Powiat Stalowowolski, a partnerami wydarzenia były Miejska Biblioteka Publiczna im. Melchiora Wańkowicza w Stalowej Woli oraz Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu Filia w Stalowej Woli przy Podkarpackim Zespole Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie.

Jak zwykle, śmiałkowie przystępujący do zmagań językowych, musieli zmierzyć się z trudnymi i podchwytliwymi pytaniami z gramatyki, ortografii oraz interpunkcji, które przygotowała niezastąpiona Anna Garbacz, będąca autorką organizowanych w Stalowej Woli konkursów językowych oraz dyktand. Uczestnicy mogli zdobyć maksymalnie 21 punktów. W tym roku test był wyjątkowo trudny, a rywalizacja bardzo zacięta, o czym najlepiej świadczy fakt, że na 3. miejscu – z taką samą liczbą punktów, uplasowało się aż 4 osoby. Poniżej lista laureatów:

I miejsce: Gabriela Ostapowicz (16 punktów)

II miejsce: Aleksander Koper (15 punktów)

III miejsce: Monika Bieniek (14 punktów)

III miejsce: Marek Piędzio (14 punktów)

III miejsce: Alicja Sroka (14 punktów)

III miejsce: Tomasz Oleksak (14 punktów)

Laureaci otrzymali nagrody finansowe ufundowane przez Powiat Stalowowolski, a ich łączna pula wyniosła 3 000 zł. Dodatkowo, w ich ręce trafiły również bony podarunkowe do sklepów sieci Empik i nagrody książkowe ufundowane przez Bibliotekę Pedagogiczną w Tarnobrzegu Filię w Stalowej Woli przy Podkarpackim Zespole Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie. Oprócz tego, Biblioteka Pedagogiczna ufundowała również nagrody książkowe dla uczestników konkursu, którzy zdobyli w nim wyróżnienia, a byli to: Elżbieta Tofil, Katarzyna Krasowska, Anna Płecha, Szymon Sojka oraz Gabriela Kuształo.

Tradycyjnie już, przy okazji konkursu „Polszczyzna bez tajemnic – ile wiesz o swoim języku” do Stalowej Woli zawitał również – z wykładem, gość specjalny. W tym roku była nim dr Agata Hącia – autorka książek, językoznawca, adiunkt na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i współpracownica Rady Języka Polskiego. W stalowowolskiej MBP wygłosiła wykład pt. „Zmiany w świecie – zmiany w języku. Co o nas mówią najnowsze polskie słowa”. Podczas spotkania zachęcała uczestników do zaglądania na stronę internetową Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego, które zajmuje się tworzeniem słownika neologizmów polskich.

– Rejestrujemy tu nowe wyrazy wraz z ich znaczeniami. Mamy na ten moment opisanych tu już około 3 tysięcy słów, a kolejne 1,5 tysiąca czeka w kolejce. Pojawia się ich w naszym języku bardzo dużo i to z różnych dziedzin życia, np. z polityki, jak bronkobus czy dudabus, pandemii – skąpobjawowiec i koronapokolenie, albo tych dotyczących hobby i czasu wolnego, jak: plażing, parawaning, działking, albo też jesieniara, rzepiara i windziara. Bardzo dużo neologizmów tworzy młodzież, która ma do tego wyjątkowy dar. Część, to zapożyczenia z języka angielskiego, jak: bro, vibe, creep, czy tak popularny – epicki, ale jest też dużo neologizmów słowotwórczych, choćby: alternatywka, hotówa i smakówa. Mamy też skróty, jak np.: wzrusz, oburz, nieogar i przegryw – opowiadała dr Agata Hącia.

W drugiej części wykładu omówiła również najnowsze zmiany w polskiej ortografii, które wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku. Jedną z nich będzie pisownia mieszkańców miejscowości, która – jeszcze obecnie jest zapisywana małą literą, a będzie dużą, tak jak mieszkańcy krajów.

– Dzięki temu np. stalowowolanin, czyli mieszkaniec Stalowej Woli, od 2026 roku będzie poprawnie zapisywany dużą literą, czyli jako Stalowowolanin. Kolejna zmiana będzie dotyczyła zapisywania nie z przymiotnikami – obecnie łącznie zapisujemy je tylko w stopniu równym, np. niemiły, a w stopniach wyższych robimy to oddzielnie, czyli nie milszy i nie najmilszy. Od 2026 roku będziemy już zapisywali je już łącznie, czyli niemilszy i nienajmilszy – zdradziła zaciekawionym słuchaczom dr Hącia.

Konkurs językowy objęli patronatem Ryszard Andres – przewodniczący Rady Powiatu Stalowowolskiego, a także starosta stalowowolski Janusz Zarzeczny. Obecny na imprezie przewodniczący Ryszard Andres, podziękował dr Agaty Hąci za bardzo interesujący wykład, organizatorom za przygotowanie wydarzenia, a uczestnikom konkursu za odwagę potrzebną do wzięcia w nim udziału.

– Już dzisiaj mogę wszystkich państwa zapewnić, że będziemy kontynuowali nasz konkurs językowy w przyszłości, ponieważ jest to nie tylko ciekawe, ale i bardzo potrzebne wydarzenie. Postaramy się również, aby nadal przy tej okazji odwiedzali nas równie znakomicie goście, jak dzisiaj – zapowiedział Ryszard Andres, przewodniczący Rady Powiatu Stalowowolskiego.