Znak towarowy - nie tylko logo i nazwa firmy!

Każdy przedsiębiorca prędzej czy później stanie przed decyzją, czy rejestrować znak towarowy. Czym jednak jest ta forma ochrony? Powszechnie uważa się, że zastrzec można jedynie logo bądź nazwę firmy. Tymczasem odmian tych znaków towarowych jest zdecydowanie więcej. Wyróżniamy znaki konwencjonalne i niekonwencjonalne. Na czym polega różnica? Co zapewnia lepszą ochronę? Na te i wiele innych pytań odpowiadam w poniższym artykule.

Marka towarzyszy Ci od samego początku

Wchodząc na rynek od samego początku posługujesz się jakąś nazwą firmy. Wraz z upływem miesięcy bądź lat, to ona będzie Cię wyróżniać z grona konkurencji. Budujesz tak swoją rozpoznawalność. a może i renomę w oczach klientów.

Czym jednak jest ta marka firmy? Przede wszystkim to nazwa i logo. I faktycznie dane udostępniane przez urzędy patentowe pokazują, że te dwie odmiany stanowią 99% zgłoszeń. Nie da się ukryć, że najskuteczniejszą ochronę daje właśnie rejestracja znaku towarowego. W razie sporu bardzo łatwo wykażesz, że prawa do marki należą do Ciebie. Świadczyć o tym będzie świadectwo ochronne, które otrzymasz. Uczciwie trzeba jednak powiedzieć, że odmian tych znaków jest więcej.

Zobacz również:

• Ochrona znaku towarowego koszt

Konwencjonalne znaki towarowe

Z konwencjonalnymi znakami towarowymi spotykamy się najczęściej. Do tego grona należą oznaczenia słowne (np. nazwa ORLEN), logo czy znaki graficzne (tj. bez słów).

W pierwszym przypadku chroniona jest tylko płaszczyzna słowna. Jest to zatem nazwa firmy, produktu bądź usługi. Czy nazwa firmy jest ważne z punktu widzenia konsumenta? Zdecydowanie tak, ponieważ klienci coraz rzadziej decydują się na zakup tzw. produktów no name. Można zatem śmiało powiedzieć, że marka (nazwa) firmy jest dźwignią handlu.

Drugim rodzajem znaków konwencjonalnych są znaki słowno - graficzne czyli logo. Mamy więc tutaj bardziej bądź mniej oryginalne słowo ubrane w graficzną formę. O ile można by zastrzec również samą nazwę, to takie logo chroni również ten element.

Jako znaki graficzne przedsiębiorcy najczęściej rejestrują swoje sygnety. Ewentualnie elementy swojej marki, które są używane niezależnie, jak charakterystyczna łyżwa firmy NIKE.

Co ciekawe każda z tych form znaków towarowych ma swoje plusy i minusy. Aby w maksymalnym stopniu ochronić swoją markę, najlepiej zastrzec każdą z tych form.

Niekonwencjonalne znaki towarowe

Znaki towarowe niekonwencjonalne zgłaszane są rzadko, ale z drugiej strony pozwalają chronić zaskakujące rzeczy. Niemniej zadanie tych znaków jest takie samo, jak konwencjonalnych znaków towarowych. Chodzi o wyróżnienie przedsiębiorcy i jego firmy na danym rynku. Można powiedzieć, że zakładając firmę, wyróżniasz się tylko nazwą i logo. Jeżeli jednak zdobędziesz dużą rozpoznawalność, klienci lokalizują Twoją markę również po bardziej subtelnych rzeczach.

Zaczynamy od podziału na znaki widzialne oraz niewidzialne. Zastanawiasz się pewnie, jak to możliwe, że znakiem towarowym może być coś, czego nie widać? Otóż w tym przypadku chodzi o:

• dźwięki,

• zapachy,

• smaki,

• znaki dotykowe.

Z kolei widzialne znaki towarowe to:

• oznaczenia trójwymiarowe,

• oznaczenia kolorystyczne,

• hologramy,

• znaki multimedialne,

• deseń lub faktura;

• znaki pozycyjne,

• gesty, znaki ruchome.

Widzialne znaki towarowe

Jeżeli chodzi o rejestrację koloru, jako znaku towarowego, to jedynie nieliczni mogą tu liczyć na sukces. Dlaczego? Ponieważ dany kolor musi kojarzyć się z konkretną marką. Chodzi tu zatem o wtórną zdolność odróżniającą. Co to oznacza w praktyce? Pozwól, że odpowiem pytaniem na pytanie: jaki kolor przychodzi Ci na myśl, gdy słyszysz słowo czekolada? Dla wielu osób będzie to fioletowe opakowanie czekolady marki Milka. Z wiele osób widząc kolor pomarańczowy pomyśli o operatorze komórkowym ORANGE.

Zapewne znasz też pozycyjne znaki towarowe. Chodzi tu bowiem o charakterystyczny element umieszczony na produkcie, jak np. układ pasków czy czerwona podeszwa. Także ORLEN posiada znaki towarowe obejmujące charakterystyczne malowania stacji.

W końcu w formie znaku towarowego możesz zabezpieczyć wygląd przedmiotu. Często podawanym przykładem jest wygląd kultowej butelki Coca Cola. Jeszcze bardziej szokujący może być dla Ciebie fakt, że na tej samej zasadzie zastrzeżony wygląd budynków takich jak Stadion Narodowy w Warszawie.

Ruchome znaki towarowe

Niektóre na pewno znasz. Chodzi tu o chwytające się dłonie w reklamie Nokii czy śnieżące intro przed serwialami na HBO. Sporo kontrowersji budzi rejestracja gestów. Chodzi tu bowiem o zdolność odróżniającą. Wiele gestów weszło już na stałe, np. do pop kultury przez co trudno je zastrzec. Przykładem będzie tu znany na całym świecie gest fanów muzyki rockowej, czyli tzw. diabelskie rogi.

Są również znaki towarowe w postaci deseni czy faktur, które są domeną marek modowych. Tu przykładami będą kratka Burrbery London czy układ liter LV w towarzystwie rozet kwiatowych.

Niewidzialne znaki towarowe

Niewidzialnym znakiem towarowym jest dźwięk. Może zostać zastrzeżony w formie zapisu nutowego, połączenia nut i tekstu, a także spektogramu. Z pewnością znasz charakterystyczny ryk lwa, który pojawiał się przed wyświetleniem filmu z wytwórni Metro Goldwyn Mayer. A co słyszysz czytając nazwę Twentieth Century Fox? Fani Looney Tunes zapewne pamiętają muzykę, która zapowiadała ulubione bajki.

Nieco bardziej nowoczesny przykład znaku towarowego dźwiękowego, to dźwięk marki Intel. Tu warto podkreślić, że znak dźwiękowy musi mieć zdolność odróżniającą. Z jednej strony nie może być to jedna nuta, a z drugiej trwający kilka minut utwór muzyczny.

Wiele trudności praktycznych nastręcza rejestracja zapachu. Większość urzędów patentowych odrzuca takie zgłoszenia. Niemniej funkcjonuje kilka skutecznie zarejestrowanych znaków zapachowych, np. świeżo skoszonej trawy czy zapach cynamonu do oznaczania mebli.

Patent to nie to samo, co znak towarowy!

Zacznę od tego, że ochrona wynikająca z rejestracji znaku towarowego może trwać wiecznie. Należy jedynie pamiętać o tym, aby ją co 10 lat przedłużać. Tymczasem istota patentu polega na tym, że jest on ważny przez określony czas tj. maksymalnie 20 lat.

Po jego upływie z danego wynalazku powinni móc skorzystać inni przedsiębiorcy. W praktyce duże firmy dążą jednak do tego, aby ochronę wynikającą z patentu maksymalnie wydłużyć. Rozwiązania techniczne nie mogą być przedmiotem monopolu bezterminowego, ponieważ skutkiem takiej praktyki byłaby nadmierne ograniczenie rynku.

Tymczasem można znaleźć wiele przykładów wykorzystania przestrzennych znaków towarowych do ochrony rozwiązań typowo technicznych. Udało się w przeszłości zastrzec wygląd klocka LEGO czy wygląd Kostki Rubika. Po lata sporów te rejestracje zostały anulowane. Dziś uzyskanie ochrony na tego typu oznaczenia jest szalenie trudne.

Podsumowanie

Rejestracja znaku towarowego to bez wątpienia jedna z pierwszych inwestycji, jaką warto poczynić po założeniu firmy. Więcej, zanim zdecydujesz się na konkretną nazwę, powinieneś zweryfikować czy nie naruszysz nią prawa. Dopiero jeżeli wynik będzie pozytywny, zastrzeż ją w Urzędzie Patentowym. Pamiętaj, że z wszelkimi formalnościami może Ci pomóc rzecznik patentowy.

Dzięki takiej formalnej ochronie konkurencja nie będzie mogła korzystać z rozpoznawalności Twojej marki. Warto jednak pamiętać, że nie jest to jedyna forma ochrony Twoich produktów i pomysłów. W Urzędzie Patentowym możesz dodatkowo chronić rozwiązania typowo techniczne patentami, wzorami użytkowymi czy design wiodących produktów dzięki rejestracji wzorów przemysłowych. Według badań firmy, które chronią w ten sposób swoją własność przemysłową,