Radca prawny czy adwokat – do kogo się udać

Większość osób uważa, że przed sądem w roli reprezentanta swojego klienta może występować tylko adwokat. Jest to mylne przekonanie. Zobaczmy, kto jeszcze ma do tego prawo.

Radca prawny a adwokat

Zarówno radca prawny, jak i adwokat są przedstawicielami zawodów prawniczych. Są to jednak dwie, odrębne od siebie profesje. Wiele osób nawet myli ze sobą te zawody, albo nazywa radców prawnych i adwokatów prawnikami. Mają one tu jednak trochę racji, ponieważ faktycznie są to prawnicy, ale prawnicy z właściwą sobie specjalizacją i aplikacją.

Początek edukacji przyszłych adwokatów i radców prawnych jest taki sam. Muszą oni ukończyć studia prawnicze. Studia te są jednolite i trwają łącznie 5 lat, a ich zakończenie skutkuje uzyskaniem tytułu magistra prawa. Absolwenta kierunku prawniczego można już nazywać prawnikiem, bowiem jest to osoba, która ma tytuł magistra prawa, ale nie ma żadnej aplikacji. Po zakończeniu studiów, absolwent może ubiegać się o przyjęcie na wybraną przez siebie aplikację – notarialną, komorniczą, radcowską, sędziowską lub adwokacką. Poszczególne przebiegi aplikacji różnią się między sobą w zależności od danej profesji, np. czasem trwania. Podczas aplikacji aplikant odbywa praktyki zawodowe oraz zdaje egzaminy wewnętrzne, aby na koniec móc podejść do egzaminu zawodowego i uzyskać tytuł zawodowy. To właśnie w momencie wyboru aplikacji zaczynają się różnice pomiędzy wykształceniem adwokata i radcy prawnego. Adwokat to osoba, która jest absolwentem aplikacji adwokackiej, pozytywnie ją ukończyła, uzyskała tytuł adwokata i została wpisana na listę adwokatów. Radca prawny natomiast jest absolwentem aplikacji radcowskiej, któremu udało się zdać wszystkie egzaminy, uzyskać tytuł adwokata i zostać wpisanym na listę radców prawnych.

Czym różnią się oba zawody?

Zawody adwokata i radcy prawnego są do siebie na tyle podobne, że w większości krajów są one połączone w jedną profesję. W Polsce jak wiemy jest jednak inaczej. Dawniej, obowiązki i kompetencje przedstawicieli tych dwóch zawodów mocno się od siebie różniły. Wraz z biegiem czasu różnice te zaczęły się jednak stopniowo zacierać. Obecnie, oba te zawody różnią tylko niemal szczegóły. Są to m.in. odrębność organizacyjna – adwokaci i radcy prawni przynależą do samorządów adwokackich lub radcowskich. Wykonywanie zawodu radcy prawnego, jak i działalność samorządu radcowskiego reguluje ustawa o radcach prawnych z 6 lipca 1982 r., a adwokata - ustawa z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze. Inną różnicą jest kolor żabotu w todze - radca prawny podczas wystąpień przed sądami posługuje się togą z granatowym żabotem, natomiast adwokat togą z zielonym żabotem. Obecnie, prawdopodobnie największą różnicą pomiędzy adwokatem a radcą prawnym jest możliwość pozostawania adwokata w stosunku pracy, podczas gdy radca prawny w takim stosunku pozostawać nie może.

Do kogo się udać?

Osoby szukające pomocy w zakresie prawa najczęściej udają się w tym celu do adwokatów. Panuje powszechne przekonanie, że tylko on może reprezentować swojego klienta przed sądem. Jest to jednak nieprawda, ponieważ takie uprawnienia do występowania przed sądami mają również radcy prawni. Oznacza to, że po pomoc przed sądem można zwrócić się zarówno do adwokata, jak i radcy prawnego. Wybór specjalisty sprowadza się przede wszystkim do indywidualnych preferencji klienta, charakteru sprawy oraz wyspecjalizowaniu się prawnika w danej dziedzinie prawa. Bez wątpienia można jednak zauważyć pewną tendencję, iż prowadzeniem spraw karnych częściej zajmują się adwokaci niż radcy prawni, natomiast radcy prawni częściej niż adwokaci występują w sprawach gospodarczych i cywilnych. Jest to pozostałość po dawnych przepisach prawa, które stanowiły o tym, że tylko adwokaci mogli zajmować się sprawami karnymi. Jednakże od 1 lipca 2015 radca prawny, tak samo, jak adwokat, dysponuje możliwością pełnienia funkcji obrońcy w procesie karnym w sprawach karnych i karnoskarbowych.