Standard WCAG 2.1 zapewnia dostępność cyfrową dla osób z niepełnosprawnościami

Standard WCAG 2.1 to temat, o którym jest od jakiegoś czasu głośno. Nie tylko dlatego, że wdrożenie tego standardu na stronach internetowych to obecnie obowiązek wszystkich państwowych instytucji. Wraz z wejściem w życie ustawy dotyczącą dostępności cyfrowej zaczęto głośno mówić o ważnej kwestii - problemie wykluczenia cyfrowego, który dotyczy osób z różnymi niepełnosprawnościami.

Dla wielu z nas świat bez internetu i bez codziennego przeglądania stron, korzystania z licznych serwisów byłby nie do przyjęcia. Internet stał się wielkim medium, które umożliwia poznawanie świata, bez wychodzenia z domu, korzystania z książek, słuchania muzyki, czy w końcu załatwiania spraw urzędowych i bankowych. Rozwój internetu przez ostatnie trzydzieści jest olbrzymi. Jeszcze niedawno raczkujący internet nie pozwalał na wiele, dzisiaj pozwala na prawie wszystko. Niezmierzone ilości danych przechowywanych na licznych serwerach nic by jednak nie dały, gdyby nie oprogramowanie, dzięki któremu użytkownicy mogli z tych danych skorzystać. Problemem jest jednak to, że na świecie jest wielu programistów, którzy tworzą swoje przeglądarki, aplikacje mobilne, oprogramowania, protokoły. Dlatego już w latach 90. powstał standard WCAG (obecnie stosuje się wersję WCAG 2.1.

Podmioty publiczne, które nie przestrzegają standardów WCAG 2.1 mogą spotkać się z karą finansową

WCAG 2.1 kagańcem dla programistów?

Pierwsze prace nad uporządkowaniem tego co się wiąże z internetem, rozpoczęły się już w roku 1994, kiedy to nie patrząc na animozje najwięksi twórcy oprogramowania i sprzętu komputerowego tacy jak Microsoft, Apple, IBM powołali do życia konsorcjum W3C. Dzięki pracom tego konsorcjum oraz zaproszonych naukowców w roku 1999 określono standardy WCAG - wytycznych tworzenia stron internetowych, które miały być dostępne dla jak największej liczby osób. Rozwój technologii związanej z siecią internetową wymógł również zmiany w opracowanych standardach. W roku 2008 ukazały się wytyczne WCAG 2.1, a dziesięć lat później zaczęły obowiązywać standardy WCAG 2.1. Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem kolejnych standardów określonych jako WCAG 2.2. Nie można jednak uważać, że wytyczne WCAG 2.1 są swoistym kagańcem dla programistów. Trzeba pamiętać, że zbyt wiele wzorów, standardów może sprawić nieczytelność treści, problemy z dotarciem do użytkowników korzystających z innego, alternatywnego oprogramowania.

Co to są wytyczne WCAG 2.1?

Standard WCAG 2.1 jest zbiorem wytycznych skierowanych do twórców oraz administratorów, które definiują, jak mają wyglądać poszczególne części treści internetowych, by były widoczne dla każdego, w tym również dla osób niepełnosprawnych, zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Oparte są na czterech podstawowych funkcjach:

• postrzegalności – treści przedstawione użytkownikowi mają być przedstawione tak, by mógł korzystać z nich za pomocą swoich zmysłów,

• funkcjonalności – wszystkie elementy interfejsu mają być gotowe do użycia,

• zrozumiałości interfejs oraz treści przedstawione na stronie powinny być zrozumiałe dla użytkownika,

• solidności – strona powinna prawidłowo współdziałać z oprogramowaniem zewnętrznym.

Standard WCAG wprowadził trzy poziomy, którymi ma cechować się każda ze stron. Pierwszy poziom jest określony jako „A” – jest to poziom podstawowy, Kolejny określony jako „AA” – jest poziomem optymalnym. Ostatni poziom „AAA” jest poziomem, do którego powinno się dążyć. Obecnie zgodnie z wytycznymi WCAG 2.1 podmioty publiczne muszą tworzyć strony i aplikacje na poziomie „AA”.

Wytyczne WCAG 2.1 w świetle prawa

Wytyczne WCAG mogłyby pozostać wyłącznie w sferze pobożnych życzeń jeżeli nie byłyby wprowadzone przepisami prawnymi. W Polsce pierwsze regulacje dotyczące zostały wprowadzone w roku 2012, rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie krajowych ram interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w drodze elektronicznej. Już wówczas nałożono na podmioty publiczne dostosowanie swoich stron i serwisów do obowiązujących wówczas standardów WCAG 2.0. W roku 2018 Sejm RP 4 kwietnia 2019 roku uchwalił Ustawę o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Nakłada on na wspomniane już podmioty publiczne prowadzące strony internetowe lub serwisy mobilne dostosowanie ich do standardów określanych przez WCAG 2.1. Takie postępowanie ma poprawić dostępność do tych stron i serwisów osobom, które są niepełnosprawne, a także z innych przyczyn są zagrożone wykluczeniem cyfrowym. Dostosowanie stron do wymagań ma być na bieżąco kontrolowane, a podmioty niestosujące się do przepisów ustawy, mają ponosić kary, również finansowe.