Pierwsza pomoc – to nasz obowiązek

O tym, jak udzielić pomocy ofiarom użądlenia czy udaru słonecznego, jak przeprowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową i w jakich przypadkach koniecznie wzywać karetkę – rozmowa z Jakubem Zipserem, ratownikiem medycznym ze Szpitalnego Oddziału Ratunkowego przy SPZZOZ Powiatowym Szpitalu Specjalistycznym w Stalowej Woli.

– Latem zdarza nam się być uczestnikami lub świadkami różnego rodzaju wypadków podczas wypoczynku na świeżym powietrzu. Wiele osób nie wie wtedy, jak powinno się zachować. Częste w tym okresie są np. użądlenia. Jak postępować w takiej sytuacji?

– Rzeczywiście, w okresie letnim dosyć często dochodzi do użądleń przez owady, lecz pamiętajmy, że nie każde użądlenie wywołuje reakcję lub wstrząs anafilaktyczny. Jeśli poszkodowany nie wykazuje oznak alergii, pomoc polega na wyjęciu żądła oraz na zminimalizowaniu objawów miejscowych, choćby przez przyłożenie zimnego kompresu. Można też użyć różnego rodzaju maści przeciwświądowych. Dodatkowo zaleca się przynajmniej przez godzinę obserwować poszkodowanego, a na wypadek pogorszenia jego stanu udać się z nim do szpitala.

– Szczególnie groźne są takie przypadki, jeśli ktoś jest alergikiem?

– Tak, u osób które są alergikami na jad owadów reakcja alergiczna występuje bardzo szybko, nawet po kilku minutach od użądlenia. Dlatego tak ważna jest nasza reakcja. Nie możemy zostawiać poszkodowanego samego, powinniśmy jak najszybciej wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego. Groźne bywają też sytuacje, kiedy poszkodowany nie jest alergikiem, ale został użądlony w jamie ustnej lub gardle. Wtedy też należy wezwać ZRM, lub natychmiast przewieźć pacjenta do szpitala, ze względu na ryzyko obrzęku blokującego drogi oddechowe.

– Inną groźną sytuacją jest porażenie słoneczne. Jakie są jego objawy i jak postępować z osobą, która mu uległa?

– Udar słoneczny, czyli porażenie słoneczne, powstaje przy długim i bezpośrednim nasłonecznieniu, przede wszystkim głowy oraz karku. Miejscowe działanie promieni słonecznych na skórę głowy, prowadzi do przekrwienia opon mózgowych i mózgu. Najczęstszymi objawami są bóle i zawroty głowy, zaczerwienienie i poparzenia skóry, ogólny niepokój. W postępowaniu z takim poszkodowanym, najważniejsze jest przerwanie ekspozycji na promienie słoneczne, przygotowanie mu chłodnych okładów, oraz podanie zimnych napojów. Wskazane jest obserwowanie poszkodowanego i w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia, wezwanie ZRM lub przewiezienie go na najbliższy SOR.

– Szczególnie groźna długa ekspozycja na słońcu jest dla dzieci. Kto jeszcze powinien uważać?

– Uważać powinien każdy, lecz najbardziej dzieci, osoby starsze oraz osoby obciążone chorobowo. Takie osoby są bardziej narażone na porażenie słoneczne i jego skutki. Dlatego czas, jaki spędzają na silnym słońcu powinien być ograniczony i koniecznie muszą pamiętać o nakryciu głowy.

– Długo na słońcu przebywamy najczęściej nad wodą. Tu również dochodzi często do innych niebezpiecznych sytuacji. Jak udzielić pierwszej pomocy osobie tonącej?

– W większości przypadków do utonięć dochodzi przez naszą brawurę i nieodpowiedzialność. Człowiek topi się po cichu, często nawet niezauważony. Najważniejsze jest to, aby takiego poszkodowanego jak najszybciej wydobyć na brzeg i poinformować ratowników wodnych, którzy pilnują kąpieliska. Czym prędzej należy też wezwać pogotowie ratunkowe.

– Jak postępować po wyciągnięciu tonącego na brzeg, gdy w okolicy nie ma ratownika, a karetka jeszcze nie dotarła?

– W pierwszej kolejności musimy ocenić, czy pacjent oddycha czy nie. Jeżeli nie oddycha, rozpoczynamy resuscytację krążeniowo-oddechową. Jednak w porównaniu ze standardową procedurą RKO, w postępowaniu z topielcem jest jedna różnica,: po stwierdzeniu braku oddechu wykonujemy 5 wdechów ratowniczych a dopiero w następnym kroku 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechy ratownicze. Czynności te, należy powtarzać do momentu odzyskania oddechu przez ofiarę lub przyjazdu pogotowia. Jeśli nie mamy już siły, poprośmy kogoś z otoczenia, aby nas zmienił. Nie krępujmy się, pamiętajmy, że od naszej reakcji może zależeć czyjeś życie.

– Niby powinien wiedzieć to każdy, ale wiele osób ma wątpliwości: jak prawidłowo wykonywać uciśnięcia podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej?

– Uciśnięcia należy wykonywać na środku klatki piersiowej, używając ciężaru własnego ciała. Dłonie powinny być splecione, łokcie zablokowane. U dorosłego człowieka należy wykonać 30 uciśnięć na głębokość około 5-6 cm, z częstotliwością 100-120 uciśnięć na minutę. Natomiast u dzieci, uciśnięcia klatki piersiowej powinny być płytsze.

– Latem zdarza się również sporo wypadków na rowerach, rolkach, czy hulajnogach. Najczęściej kończy się na stłuczeniach i zadrapaniach, a jakie objawy powinny nas zaniepokoić i trzeba się z nimi zgłosić do lekarza?

– Każdy pacjent po urazie, a w szczególności po urazie głowy, powinien być obserwowany. Jeżeli u pacjenta po urazie głowy wystąpią dodatkowe dolegliwości, w postaci np. nudności, wymiotów, czy bóli głowy, trzeba pilnie zgłosić się do lekarza.