Jak palenie tytoniu wpływa na rozwój POChP?

Palacze nie lubią takich informacji, ale statystyki są nieubłagane: palenie tytoniu to główna przyczyna powstawania przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Jak papierosy wpływają na nią na każdym etapie rozwoju schorzenia?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to według WHO czwarta najczęstsza przyczyna zgonów na świecie. Choroba jest powszechna, a naukowcy nie mają wątpliwości, że do głównych przyczyn jej powstawania należy palenie tytoniu. Inne znane przyczyny to:

• zanieczyszczenie powietrza i środowiska

• przebywanie w zadymionych pomieszczeniach w związku z paleniem węglem, drewnem lub gazem,

• genetyczne i nabyte choroby oskrzeli i płuc

Jednocześnie jednak lekarze podkreślają, że powyższe czynniki szczególnie mają wpływ na zaostrzenie choroby u osób, które palą papierosy. W USA 1 na 4 osoby z POChP nie paliło nigdy papierosów, ale 8 na 10 zgonów związanych z chorobą przydarza się palaczom. Pokazuje to związek rozwoju POChP z paleniem tytoniu.

Na czym polega POChP?

POChP towarzyszy stopniowemu rozwojowi ogólnoustrojowego procesu zapalnego, który dotyka nie tylko płuca, ale i układ sercowo-naczyniowy. W przebiegu POChP u palaczy najczęściej obserwuje się intensywny kaszel. Do tego mogą pojawiać się okresowe zaostrzenia objawów, które wymagają nawet zmiany dotychczasowego leczenia. To głównie ataki zaostrzenia przyczyniają się do przedwczesnej umieralności pacjentów i powikłań ze strony układu oddechowego.

Pierwszym etapem POChP u palących i niepalących jest zapalenie drobnych oskrzelików i zwiększona produkcja śluzu, która przekłada się na ciągłe odksztuszanie. Następnie trzeba się liczyć ze zwłóknieniem okołooskrzelowym, a następnie ze stopniową obturacją dróg oddechowych. Kolejnym prawdopodobnym etapem jest rozedma płuc, podczas której w miejsce miąższu płucn pojawia się wolna przestrzeń. To może sprowokować upośledzenie wymiany gazowej w płucach, a następnie rozwinięcie się innych poważnych schorzeń płuc, jak przewlekłe serce płucne.

Zaostrzenie POChP ma związek najczęściej z wirusowymi lub bakteryjnymi infekcjami układu oddechowego. Te z kolei statystycznie częściej występują u osób palących, których układ odpornościowy działa mniej wydajnie, a oddechowy jest stale podrażniony.

Palenie papierosów a POChP

Przebieg POChP jest różny zależnie od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania choroby. Zdarza się, że po stwierdzeniu POChP chory może kontynuować życie jak wcześniej, bo objawy ograniczają się do okresowego suchego kaszlu. U innych osób z czasem pogarsza się stan płuc, a wraz z nim pojawiają się duszności, które mocno utrudniają codzienne życie. Warto przypomnieć, że poza pogorszeniem jakości codziennego życia i uszkodzeniem płuc, POChP może doprowadzić do nagłej śmierci w związku z uduszeniem.

Dokładne badania przeprowadzone na dużej populacji są nieliczne. Na razie pojawiają się badania cząstkowe, obejmujące kilku lub kilkudziesięciu pacjentów. W jednym z nich porównano przeżywalność niepalącej, zdrowej osoby, z przeżywalnością palących i niepalących chorych na POChP. Okazało się, że najdłużej poza zdrowym pacjentem przeżył chory na POChP, który przestał palić w wieku 45 lat. Tylko nieco krócej żył ten, który nie rzucił palenia, ale nie był wrażliwy na dym tytoniowy. Chory wrażliwy na dym, który nie przestał palić, zmarł mając 65 lat, a przez ostatnie 5 lat życia nie mógł już wychodzić z domu w związku z ryzykiem pojawienia się duszności.

Rzucenie palenia to skuteczna metoda na ograniczenie intensywności i rozwoju POChP. Lekarze klasyfikują ryzyko choroby jako wzrastające 1-2-krotnie na każdy paczkorok, liczony jako 10 lat palenia papierosów z intensywnością jednej paczki dziennie.

Bierne palenie tytoniu a POChP

Tak samo, jak smog czy zadymienie pomieszczenia wynikające ze słabej wentylacji, również dym papierosowy ma wpływ na pojawienie się i zaostrzenie przebiegu POChP. Z danych amerykańskich wynika, że płuca dzieci i nastolatków, które palą lub są jedynie narażone na palenie bierne, rozwijają się wolniej niż u pozostałych. W związku z tym takie osoby mają większą szansę na rozwinięcie POChP w dorosłym wieku.

Inne formy palenia a POChP: co z e-papierosami?

E-papierosy to stosunkowo nowe i słabo jeszcze zbadane zjawisko. Nawet w nielicznych dostępnych badaniach trudno mówić o jednorodności wyników, bo wciąż pojawiają się i są wycofywane kolejne rodzaje e-papierosów. Większość e-papierosów produkuje parę wodną z nikotyną. Z niektórych badań wynika, że wpływ na czynność płuc pod pewnymi względami przypomina ten, jaki mają klasyczne papierosy, jednak nie ma danych na temat POChP u palaczy e-papierosów. Pojawiają się nowe rodzaje e-papierosów, w których tytoń jest podgrzewany i zamieniany w opar, ale w wyższej temperaturze niż podczas zwykłego palenia i bez powstawania dymu, żaru czy popiołu. Można przypuszczać, że takie papierosy będą w pewnym stopniu przyczyniać się do chorób płuc, choć prawdopodobnie mniejszy niż klasyczne palenie tytoniu.

Centrum Medyczne Synexus prowadzi badania kliniczne dotyczące POChP i innych chorób przewlekłych. Celem tych działań jest udoskonalenie metod terapii i rozwój medycyny w zakresie leczenia chorób, na które dotąd nie wynaleziono skutecznego lekarstwa. Osoby ze zdiagnozowaną przewlekłą obturacyjną chorobą płuc mogą wziąć udział w bezpłatnych konsultacjach lekarskich oraz badaniach specjalistycznych. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą.